Cuộn Kháng 1 Pha AC-DC -SR 108
óng hài là một dạng nhiễu không mong muốn, ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng lưới điện và cần được chú ý tới khi tổng các dòng điện hài cao hơn mức độ giới hạn cho phép. Dòng điện hài là dòng điện có tần số là bội của tần số cơ bản. Ví dụ dòng 250Hz trên lưới 50Hz là sóng hài bậc 5.
Dòng điện 250Hz là dòng năng lượng không sử dụng được với các thiết bị trên lưới. Vì vậy, nó sẽ bị chuyển hoá sang dạng nhiệt năng và gây tổn hao.
Ta biết rằng theo lý thuyết các nguồn tác động (là những tín hiệu được đưa đến mạch) tồn tại trên lưới điện là các hàm điều hòa. Thực tế các nguồn tác động này trong hệ thống điện không phải lúc nào cũng là hàm điều hòa, mà nó có thể có hình dạng bất kỳ, bao gồm nhiều thành phần tần số trong đó có các thành phần tần số nào đó (họa tần) khác với thành phần tần số cơ bản mà ta mong muốn sẽ ảnh hưởng nhất định cho sự hoạt động của mạch và các phần tử trong hệ thống điện. Khi đó các đáp ứng trong mạch cũng sẽ là các quá trình nhiều tần số.
CÁC NGUỒN GÂY SÓNG HÀI TRONG HỆ THỐNG ĐIỆN:
Trong những năm gần đây, các thiết bị điện tử ( như bộ điều chỉnh tốc độ động cơ, các bộ chỉnh lưu điều khiển, máy vi tính, ...) đã gây ra nhiều vấn đề liên quan đến sóng họa tần trong hệ thống điện. Đối với hệ thống truyền tải điện thì ảnh chủ yếu do cảm kháng từ hóa phi tuyến của máy biến áp, thiết bị hồ quang như : các lò điện hồ quang, các máy hàn, các cuộn kháng điện trong các thiết bị hoạt động trên cơ sở cảm ứng điện từ.
Đối với điều kiện vận hành không cân bằng giữa các pha như điện áp hệ thống không cân bằng, tổng trở hệ thống hay tải không cân bằng mỗi thành phần sóng hài có thể xảy ra trong ba thành phần (thuận, nghịch, không). Ngoài ra các tụ bù trong lưới điện thường kết hợp với cảm kháng lưới tạo ra mạch cộng hưởng làm khuếch đại các dòng hài có tần số lân cận tần số cộng hưởng tồn tại trong lưới. Sau đây đi xem xét chi tiết các nguồn họa tần.
Tải phi tuyến:
Do ở tải phi tuyến tổng trở của nó thay đổi, dòng mà nó hấp thu sẽ không sin mặc dù điện áp đặt vào có tính sin và từ đó có thể tạo nên nguồn dòng họa tần bơm vào hệ thống. Các tải phi tuyến thường gặp như:
o Các quá trình chỉnh lưu điện áp.
o Thiết bị văn phòng và dân dụng như: UPS, máy tính, máy photocopy TV, đèn huỳnh quang...
o Bộ điều chỉnh tốc độ động cơ.
o Thiết bị thuộc lĩnh vực điện công nghệ: máy hàn, lò hồ quang...
Các quá trình chỉnh lưu điện áp:
Những tiến bộ vượt bậc của lĩnh vực điện tử công suất tạo cơ sở cho các bộ chuyển đổi điện và chúng trở thành nguồn gây sóng hài chính trong hệ thống.
Các bộ chỉnh lưu được sử dụng rộng rãi như:
+ Cuộn kháng lọc són hài AC/DC
+ Cuộn kháng tụ bù AC/DC/AC
một số ảnh hưởng của sóng hài
+ với động cơ sóng hài sẽ sinh ra các mômen không sinh công gây ra tổn hao về mặt công suất, ngoài ra nó còn có thể làm rung động cơ
+ với máy biến áp sóng hài sẽ gây tổn hao công suất dưới dạng nhiệt
+ với dây trung tính trong hệ thống 3 pha 4 dây nếu sóng hài suất hiện sẽ làm cho hệ thống mất cân bằng sẽ làm cho dây trung tính có dòng điện chảy qua có thể là dòng rất lớn gây phá hoại hệ thống
+ với các thiết bị đo, các hệ thống máy tính, các tải đỏi hỏi chất lượng điện áp cao nếu có sóng hài bậc cao có thể sẽ làm chúng hoạt động không chính xác
+ sóng hài bậc cao còn làm giảm hệ số công suất hệ thống
+ Đối với các bộ tụ điện, dung kháng của các tụ giảm khi tần số tăng lên. Do đó các tụ thường rất nhạy với tần số của nguồn cung cấp. Trong thực tế, điều này có nghĩa là chỉ một giá trị nhỏ của sóng hài điện áp có thể tạo nên dòng điện lớn đi qua mạch chứa tụ. Ảnh hưởng của các thành phần điều hòa trên bộ tụ điện đó là sự gia tăng nhiệt của điện môi cao hơn.
Trong trường hợp hệ thống tải vận hành sinh ra sóng hài (đa số là tải phi tuyến: Biến Tần, Chình lưu, Nghịch Lưu, UPS...) thì cần phải gắn cuộn kháng lọc sóng hài.
Mục đích:
- Giảm biên độ sóng hài đánh thẳng vào hệ thống tụ bù ==> tăng tuổi thọ chom tụ bù nên đảm bảo hệ số công suất ==> Giảm tiền điện vô công
- Khắc phục tránh làm thiết bị đóng cắt trip nhầm
- Tránh quá tải dây trung tính
- Tránh sai số trong các thiết bị đo lường
- Tăng tuổi thọ của thiết bị trong hệ thống
....